Autor Andrzej Janowski 

życie sportowe mieszkańców Koźmic Wielkich do 1947 roku skupiało się głównie wokół szkoły, Koła Młodzieży Ludowej oraz w nielicznych rodzinach, które urządzały zawody sportowe w pobliżu własnych zabudowań.

W 1933 roku, z inicjatywy członków sekcji sportowej Koła Młodzieżowego, założono zespoły: szachowy, piłki siatkowej oraz sekcję lekkoatletyczną, w której uprawiano dyscypliny, skok w dal, rzut kulą i dyskiem.

Po zakończeniu wojny, wiosną 1945 roku, z inicjatywy Józefa Szybowskiego, prezesa miejscowego Koła PSL, powstało Koło Młodzieży Wiejskiej „Wici”. Przewodniczącym Koła ZMW „Wici” został wybrany Mieczysław Stachura. Zrzeszona młodzież w organizacji szybko przystąpiła do inicjowania życia kulturalnego i sportowego wsi.

Już latem 1947 roku z inicjatywy Związku Młodzieży Wiejskiej „Wici”, przy wsparciu finansowym osób zainteresowanych rozwojem sportu, powstała w Koźmicach Wielkich sekcja piłki siatkowej, która zapoczątkowała działalność Ludowego Zespołu Sportowego „Wilga”.

W 1950 roku odbyła się uroczystość otwarcia boiska do siatkówki i koszykówki. Wybudowano też skocznię, która zapoczątkowała działalność sekcji lekkoatletycznej.   W roku 1951 powstała sekcja piłkarska LZS „Wilga” Koźmice Wielkie. Pierwsze mecze rozgrywano na łące w Bugaju. Później państwo Pirowscy wydzierżawili dla klubu łąkę nad Wilgą, na której wybudowano boisko

Po likwidacji boiska nad Wilgą, klub przeżywał kryzys.

W latach 70. z pomocą LZS-owi przyszedł Tadeusz Półchłopek, prezes Międzykółkowej Bazy Maszynowej. To właśnie, między innymi, panu Tadeuszowi zawodnicy zawdzięczają oddanie do użytku w 1972 roku boiska sportowego i pomoc finansową, potrzebną do dalszej działalności klubu. W roku 1975 nastąpiła zmiana przewodniczącego LZS „Wilga”. Eugeniusza Kaczora pełniącego przez wiele lat tę funkcję zastąpił Wiesław Kaczor. Nowy Zarząd „Wilgi” nawiązał ścisłą współpracę ze szkołą podstawową w Koźmicach Wielkich i od tej pory młodzież szkolna zaczęła zasilać szeregi LZS „Wilga”. Powstawały nowe sekcje, prowadzone przez poszczególnych opiekunów, których zadaniem było rozwijanie wśród młodzieży, zainteresowania sportem, podnoszenie sprawności fizycznej, próbowania sił w różnych dyscyplinach.

Jerzy Cholewa odbudował w zespole nowe sekcje sportowe, w których działała przede wszystkim młodzież szkolna. W 1977 roku z inicjatywy Jerzego Cholewy powstała sekcja szachowo – warcabowa.

Szachiści, po wygraniu gminnej ligi, zaczęli odnosić sukcesy w zawodach na szczeblu powiatowym, wojewódzkim i okręgowym. Brali również udział w Mistrzostwach Polski oraz w turniejach międzynarodowych. Największym osiągnięciem drużyny było zdobycie w 1988 roku II miejsca w XXX Ogólnopolskim Turnieju Szachowym „Złota Wieża” w Bytowie.

W sezonie 1978/79 piłkarze awansowali do klasy „B” rozgrywek, a w 1981 roku do klasy „A”. Kolejną dyscypliną, popularną w Koźmicach Wielkich, był tenis stołowy. Zawodnicy „Wilgi” swoimi wynikami osiągnęli klasę„A”.

Kolejną sekcją „Wilgi”, reaktywowaną w latach 70., była siatkówka dziewcząt i chłopców. Jednym z największych sukcesów siatkarek było zdobycie w 1981 roku Pucharu Wyzwolenia Krakowa.

W końcu lat 70. i w początkach lat 80. w LZS „Wilga” działały również sekcje: brydża, badmintona, piłki nożnej dziewcząt, kolarstwa i turystyczno – rowerowa.

W 1986 roku Koźmice gościły 250. kolarzy, którzy zjechali tu na rowerach „Po Złoty Liść”.

Po 1989 roku zmniejszono budżetowe środki finansowe na rozwój sportu ludowego. Powstałe Rady Miejsko – Gminne nie mogły z własnych środków udźwignąć finansowania działających na ich terenie LZS. Ta trudna sytuacja ekonomiczna dotknęła również zawodników „Wilgi”. Ich działalność wyczynowa, mimo bardzo dobrych wyników sportowych, nie znalazła poparcia i pomocy ani ze strony władz wojewódzkich, ani też samorządowych. Nastąpiła likwidacja kilku sekcji sportowych. Niektóre z nich włączono do innych zespołów o lepszej kondycji finansowej. Jerzy Cholewa opuścił szeregi „Wilgi” i został dyrektorem MOS w Wieliczce. W Koźmicach pozostała tylko sekcja piłkarzy.

W swej działalności LZS „Wilga” zorganizował wiele imprez o randze lokalnej, gminnej, wojewódzkiej, ogólnopolskiej, a nawet międzynarodowej. Były to między innymi turnieje szachowe, tenisa stołowego, siatkówki, piłki nożnej dziewcząt i chłopców, zloty turystyczne, wyścigi kolarskie oraz spartakiady młodzieży. Między innymi 12.IV.2000 roku w Koźmicach Wielkich rozegrano międzynarodowy mecz piłkarski juniorów pomiędzy KS „Wilga” i „Union Sportive” z Saint-Andre, zakończony remisem 1:1.

Za dotychczasową działalność zespół „Wilgi” otrzymał między innymi Znak Jakości Omega, Złotą Honorową odznakę LZS, a także wiele pucharów, medali, nagród i dyplomów.

LZS „Wilga” Koźmice Wielkie zmienił nazwę na Klub Sportowy „Wilga” i uzyskał status prawny, obecnie prowadzi tylko sekcję piłkarzy, którzy grając w klasie „B” plasują się w środku ligowej tabeli. W 2005 roku dzięki środkom pozyskanym z Funduszu Europejskiego wybudowano wielofunkcyjny budynek sportowy, który dziś służy zawodnikom i działaczom do podnoszenia kultury sportowej.

W 2000 roku powstał Uczniowski Klub Sportowy (UKS) przy Gimnazjum w Koźmicach Wielkich. Pierwszym prezesem został Marek Jamuła. UKS rozpoczął działalność w sekcjach tenisa stołowego, pływania, badmintona, piłki ręcznej i unihokeja.

W 2005 roku na terenie przykościelnym członkowie Parafialnego Oddziału Akcji Katolickiej i Uczniowskiego Klubu Sportowego "Magnum", w porozumieniu z ks. proboszczem, Radą Sołecką Koźmic i Urzędu M i G w Wieliczce wybudowali boisko do piłki plażowej, które służy młodzieży Szkoły Podstawowej i Gimnazjum oraz miłośnikom piłki siatkowej.