Letnie miesiące to okres, w którym występują
wyjątkowo często burze - z gwałtownymi wyładowaniami elektryczności atmosferycznej
- piorunami.
Piorun - to wyładowanie iskrowe wewnątrz chmury, pomiędzy chmurą a gruntem lub pomiędzy chmurami, na długości rzędu km, przy różnicy potencjałów wielu mln. Wolt, w postaci wielokrotnego przepływu ładunków w powstałym kanale plazmowym. Piorunowi często towarzyszy wysoka temperatura (ok. 10 000 0 K), grom dźwiękowy tzw. grzmot rozchodzący się z prędkością fal dźwiękowych - 330 m/sek., oraz zjawisko świetlne zwane błyskawicą, która może przybierać rozmaite kształty i rozciągłości.
Podczas uderzenia pioruna wyzwala się potężna energia. Główna jej część zostaje rozproszona w postaci ciepła w powietrzu, część przekształca się na błysk i grzmot a pozostała część zostaje rozładowana w punkcie uderzenia łuku elektrycznego w powierzchnię ziemi, co może być bardzo niebezpieczne dla znajdujących się w pobliżu ludzi oraz urządzeń.
W Polsce najwięcej burz występuje w Tatrach, najmniej na Wybrzeżu. W Europie od uderzeń piorunów ginie rocznie ok. 40 osób.
Kilka praktycznych rad jak ustrzec się od uderzenia pioruna?
- W czasie burzy powinniśmy przebywać w zamkniętym
pomieszczeniu - z dala od okien, drzwi, pieców, wentylatorów i innych urządzeń
elektrycznych podłączonych do prądu. Nie należy wychodzić na zewnątrz, chyba że
jest to naprawdę konieczne;
- Przed nadejściem burzy należy wyłączyć urządzenia elektryczne: komputer,
telewizor, radio, kuchenkę mikrofalową, wentylator itp.;
- Należy unikać przebywania pod trakcjami wysokiego
napięcia, trzymać się z dala od obiektów metalowych: od roweru, motoru,
traktora, nawet masztu namiotu, czy flagi;
- Osoby przebywające w większej grupie powinny się rozproszyć, w żadnym wypadku
nie można kłaść się na ziemi;
- Przebywający w tym czasie w samochodzie powinni w nim pozostać. Nie należy z niego wychodzić i opierać się o karoserię;
- Jeżeli kogoś burza zaskoczy w polu lub lesie, nie należy stawać pod wysokimi i samotnie stojącymi drzewami (piorun najczęściej uderza w dęby, lipy, topole, świerki, sosny - rzadziej w brzozy i klony) i poszukać schronienia w budynku, jaskini, kanionie;
- Jeżeli w zasięgu wzroku nie ma żadnej kryjówki, należy przykucnąć, skulić się, otoczyć kolana rękoma tak, aby zminimalizować powierzchnię ciała. Można przykryć się gumowym lub plastikowym płaszczem przeciwdeszczowym;
- Nie należy przenosić łatwopalnych materiałów w otwartych pojemnikach;
- Nie kąpać się w tym czasie w rzece, w jeziorze, ani nawet w domowej wannie;
- W czasie burzy nie należy rozmawiać przez telefon, a zwłaszcza przez telefon komórkowy, który powinien być wyłączony;
- Należy pozbyć się metalowych przedmiotów jakie mamy ze sobą: parasola, wędki, kija golfowego.
Aby uchronić swój dom przed uderzeniem pioruna, należy zainstalować na nim piorunochron ściągający pioruny i bezpiecznie odprowadzający napięcie do ziemi.
Wierzący w czasie burzy zapalają gromnicę, umieszczają ją w oknie i modlą się.
Opracował na podstawie artykułu „Co warto wiedzieć o burzy?" Jana Urygi z tygodnika „ Wzgórza w blasku Miłosierdzia" nr 32/234 z 02. 08.2009 r. oraz wiadomości z internetu.
AJ