Wielki Post
Okres Wielkiego Postu, to czas walki z własnymi
słabościami, umocnienia wiary, gorliwej modlitwy, refleksji nad życiem,
rozpoznawania woli Bożej, wobec każdego z nas, i wreszcie to czas pokuty
i nawrócenia się do Boga.
Wielki Post wzywa nas do:
- pełnienia dzieł miłosierdzia,
- jałmużny,
- wzmożonej modlitwy, czytania Pisma świętego,
- do uporządkowania serc-oczyszczenia ich z grzechów,
- umartwiania się, do cierpliwego znoszenia
przeciwności: w pracy, w domu, w szkole,
- do wstrzemięźliwości (przez odmówienie sobie przyjemności, np.
spożywania łakoci,
alkoholu,
nadmiernego korzystania z telewizji, komputera).
- udział w nabożeństwach Gorzkich żali, Drogi
Krzyżowej, w rekolekcjach wielkopostnych,
w
uroczystościach Triduum Paschalnego.
Początkowo,
jak pisze św. Ireneusz, żyjący w II wieku, był to okres zaledwie 40. godzin
postu, obejmował Wielki Piątek i Wielką Sobotę.
W III wieku post rozszerzono na cały tydzień, a około
V wieku, czas przygotowania do uroczystości Zmartwychwstania wydłużono do
40 dni, na pamiątkę 40 dni postu Jezusa na pustyni i
40 lat wędrówki ludu wybranego z
niewoli egipskiej do Ziemi Obiecanej.
Ponieważ Post nigdy nie obejmował niedzieli, w VII
wieku do pełnego okresu 40. dni dołożono brakujące sześć dni i stąd jego
początek przesunął się na środę, którą później nazwano „Popielcem”.
Symbolami
Wielkiego Postu są: liczba czterdzieści,
popiół, krzyż, kolor
fioletowy oraz nabożeństwa :Drogi Krzyżowej, Gorzkich żali i Triduum Paschalnego.
Liczba czterdzieści - jest symbolem i znakiem w czasie którym : Mojżesz bez
jedzenia i picia przebywał na górze
Synaj, po czym otrzymał od Boga tablice zawierające Dziesięć Przykazań; Eliasz przez czterdzieści dni i czterdzieści
nocy szedł do Bożej góry Horeb;
Jezus przez
czterdzieści dni pościł na pustyni. Naród
Wybrany przez czterdzieści lat wędrował z niewoli egipskiej do Ziemi
Obiecanej.
Popiół -
otrzymywany ze spalonych palm, poświęconych w Niedzielę Palmową poprzedniego
roku, przypomina, że wszystko, co ziemskie, co uczynione z prochu ziemi, znów
obróci się w proch. Posypywanie głów popiołem jest znakiem marności i
przemijalności człowieka, którego ciało po śmierci ulegnie rozpadowi, a jedynie
duch pozostanie żywy.
Krzyż - znak
krzyża jest symbolem wiary.
Przypomina, że człowiek ma naśladować Chrystusa w Jego bolesnej drodze i śmierci
krzyżowej. Najstarszą wzmiankę o
krzyżu znajdujemy w gnostyckich „Aktach Piotra” z II wieku. W IV wieku znak krzyża wprowadzono do
liturgii, jako stały zwyczaj.
żegnanie się krzyżem jest najbardziej zwięzłym, zewnętrznym
wyznaniem wiary, najkrótszą
modlitwą, szczególnie wtedy, gdy przychodzi nam się zmierzyć ze złem.
Fiolet -
kolor stale obecny w liturgii Wielkiego Postu powstał z połączenia kolorów
czerwonego i niebieskiego. Oznacza duchową walkę (czerwień-cielesność,
błękit-kolor nieba). Wskazuje na cierpienie Jezusa, który przez swą męczeńską
śmierć krzyżową połączył ziemię z niebem.
Okres Wielkiego Postu, to szczególny czas łaski, w
którym Jezus poprzez swoją Mękę i śmierć na krzyżu wychodzi naprzeciw
człowiekowi zagubionemu w grzechach, aby dać mu nowe życie w szczęśliwości
wiecznej.
Nabożeństwa
Wielkiego Postu
środa popielcowa
W nastrój Wielkiego Postu wprowadza nas środa popielcowa.
Dzień ten rozpoczyna w Kościele katolickim 40-dniowy okres przygotowania do
Wielkanocy, największego święta chrześcijan.
Mimo, że środa popielcowa w polskim kościele nie jest
uznawana za święto, w którym uczestnictwo jest obowiązkowe, w świątyniach
gromadzą się duże rzesze wiernych, ludzie chętnie biorą udział w obrzędzie
posypywania głów popiołem.
W liturgii Kościoła
obrzęd ten spotykany jest od VII wieku. Pierwsze świadectwa o święceniu popiołu
pochodzą z X wieku. Jako obrzęd obowiązujący w całym Kościele,
wprowadził go papież Urban II, w 1091 roku.
Kapłan posypując głowy wiernych popiołem wypowiada
słowa:
„Nawróć się i uwierz w Ewangelię" lub „Prochem jesteś i w proch
się obrócisz".
W środę Popielcową i w Wielki Piątek należy stosować
post ścisły, tzn. powstrzymać się od potraw mięsnych, w tych dniach można
spożyć maksymalnie trzy posiłki, w tym jeden do syta i dwa uzupełniające. Post
ścisły obowiązuje osoby od 14. do 60. roku życia.
W tym dniu Msze św. w naszym kościele o godz700
i 1800.
Droga Krzyżowa.
Już przed okresem wypraw krzyżowych do Jerozolimy
przybywali pielgrzymi, aby przejść Drogą Cierpienia Zbawiciela, której
szlak wytyczała tradycja, przekazywana z
pokolenia na pokolenie i opis
ewangelistów. Te drogę z czasem podzielono na pewne etapy, które nazwano
„stacjami”. Pod koniec XII wieku w Jerozolimie znano cztery stacje: pretorium,
spotkanie z niewiastami, spotkanie z Matką i spotkanie z Szymonem z Cyreny.
Kolejność i ilość stacji w ciągu wieków ulegały
zmianom, ostatecznie ich liczbę ustalono na XIV.
Początkowo prawo erygowania stacji Drogi
Krzyżowej otrzymali tylko franciszkanie.
Dopiero po zniesieniu klauzuli ograniczającej jej
erygowanie wyłącznie w kościołach franciszkańskich, nastąpił żywiołowy rozkwit
tego nabożeństwa i szybko ogarnął cały świat.
Od XV wieku datuje się rozwój Drogi Krzyżowej poza
Jerozolimą, powstaje Kalwaria w hiszpańskiej Kordobie i w wielu innych
miejscach na świecie.
W okresie baroku powstało wiele obrazów pasyjnych
przedstawiających Mękę Pańską, zawieszanych jako XIV stacji w kościołach.
Pojawiły się modlitewniki opisujące Drogę Krzyżową
Jezusa i zalecające przy każdej stacji odmawianie antyfony: „Kłaniamy Ci się
Jezu Chryste i błogosławimy Tobie", rozważanie
i modlitwę „Ojcze Nasz" i „Zdrowaś
Maryjo".
W Polsce Droga Krzyżowa znana była już na początku XV
wieku, a najstarsza Kalwaria wybudowana pod Radzyniem koło Grudziądza sięga
czasów krzyżackich.
Dziś obok słynnej Kalwarii Zebrzydowskiej ufundowanej
przez Mikołaja Zebrzydowskiego
w 1602 roku, powierzonej ojcom Bernardynom, znane są
sanktuaria Męki Pańskiej w Kalwarii Pacławskiej koło Przemyśla, w Pakościu nad
Notecią, w Górze Kalwarii, w Wejherowie,
w Wambierzycach, w Bardzie śląskim, w Krzeszowie, Na
Górze świętej Anny, w Piekarach śląskich, w Licheniu i w wielu innych
miejscowościach.
Obecne przedstawienia artystyczne Drogi Krzyżowej to
nie tylko obrazy, ale również: misteria Męki Pańskiej, rzeźby w drzewie, odlewy
w metalu, wypalanki z gliny, witraże, mozaiki układane ze szkła lub kamieni.
Ze wszystkich tych dzieł bije ku nam wielka miłość
Jezusa, który wydaje się mówi do nas:
„Jeśli kto chce iść za Mną niech weźmie krzyż swój i niech Mnie
naśladuje" .
My chrześcijanie musimy być świadomi, że gdy to
uczynimy - nasza droga ziemskiego pielgrzymowania stanie się prostsza, a krzyż
lżejszy.
Droga Krzyżowa w naszym kościele jest odprawiana w piątek o godz.1630.
Gorzkie żale.
Gorzkie żale są rdzennym, ulubionym polskim, wielkopostnym nabożeństwem pasyjnym, a ich początki sięgają XVIII wieku, związane są z kościołem świętego Krzyża w Warszawie, prowadzonym przez Księży Misjonarzy. Nabożeństwo Gorzkich żali od samego początku było rozważaniem Cierpienia i Męki Pańskiej, rozpisanej w 3. częściach, z tekstów
dawnych misteriów pasyjnych. W połowie XIX wieku Gorzkie żale śpiewano już nie
tylko w całej Polsce, ale również w środowiskach polonijnych Stanów
Zjednoczonych, Brazylii, a wkrótce po tym na całym świecie.
Nabożeństwo to odprawiane w naszych kościołach w niedzielne popołudnia, rozpoczyna się wystawieniem Najświętszego Sakramentu, po czym śpiewana jest pieśń wstępna, tzw. „Pobudka” - rozpoczynająca się słowami: „Gorzkie żale przybywajcie ... „. Następnie celebrans podaje treść rozważań i intencje, a po tym wierni śpiewają: „Hymn", „Lament duszy nad cierpiącym Jezusem", i „Rozmowę duszy z Matką Bolesną".
Na końcu powtarza się trzy razy wezwanie: „Któryś za nas cierpiał rany ... ".
Nabożeństwo to odprawiane w naszych kościołach w niedzielne popołudnia, rozpoczyna się wystawieniem Najświętszego Sakramentu, po czym śpiewana jest pieśń wstępna, tzw. „Pobudka” - rozpoczynająca się słowami: „Gorzkie żale przybywajcie ... „. Następnie celebrans podaje treść rozważań i intencje, a po tym wierni śpiewają: „Hymn", „Lament duszy nad cierpiącym Jezusem", i „Rozmowę duszy z Matką Bolesną".
Na końcu powtarza się trzy razy wezwanie: „Któryś za nas cierpiał rany ... ".
Nieodłączną
częścią nabożeństwa jest kazanie pasyjne, łączące się ściśle z rozważaniem
tajemnic Męki Pańskiej. Po kazaniu wierni śpiewają suplikacje: "święty
Boże .... ".Na
koniec nabożeństwa, w niektórych parafiach, kapłan podaje do ucałowania
pasyjkę. Całość Gorzkich żali, ich trzy części są śpiewane w ciągu trzech
kolejnych niedziel.Ich
melodia i teksty odznaczają się niezwykłą prostotą i nutą żalu, skruchy, bólu i
współczucia dla cierpienia Syna Bożego Jezusa Chrystusa i Jego Matki.
Nabożeństwo Gorzkich żali z kazaniem pasyjnym będzie odprawiane w niedzielę o godz.1500.