151. spotkanie Parafialnego Oddziału Akcji Katolickiej.
16 grudnia 2011 roku, po Koronce do Bożego Miłosierdzia, Mszy świętej i Nowennie do Bożego Miłosierdzia odbyło się 151. spotkanie Parafialnego Oddziału Akcji Katolickiej, w którym uczestniczyło 10 członków zwyczajnych, 2 sympatyków Akcji, oraz ksiądz asystent - Milan Michalak. Komentarz do Mszy przedstawiła Izabella Rozwadowska, czytanie lekcji - Magdalena Tatara, modlitwę wiernych ułożyły dzieci biorące udział w roratach, a Koronkę do Bożego Miłosierdzia poprowadziła Izabella Rozwadowska. 151 spotkanie było ostatnim spotkaniem POAK w tym roku, ostatnim przed świętami, dlatego też było spotkaniem opłatkowym, jego temat brzmiał: „Tradycje świąteczne-Bożonarodzeniowe".Tradycje i zwyczaje polskiego Bożego Narodzenia.
Boże Narodzenie i Wielkanoc to najbardziej uroczyste święta rodzinne, spędzane przeważnie w gronie najbliższych - sięgają tradycjami dawnych słowiańskich czasów. Obchodzone są od IV wieku w dniu 25 grudnia, jako święto liturgiczne. W średniowieczu świętowane było hucznie i wesoło, z czasem radości zaczęła towarzyszyć zaduma i refleksja, na temat życia jako ziemskiej pielgrzymki w drodze do zbawienia.
W XVII wieku zaczęła kształtować się nowa tradycja, która trwa do dziś.
Składają się na nią: wigilia, dzielenie się opłatkiem, składanie sobie życzeń, obdarowywanie się prezentami, choinka, wspólne śpiewanie kolęd i spotkania z rodziną.
Wigilia. Uroczystość Bożego Narodzenia wprowadzono do kalendarza świąt kościelnych w IV wieku. Dwieście lat później ustaliła się tradycja wieczornej kolacji, zwanej Wigilią. Dawniej na wsi stawiano niewymłócone snopy zboża w czerech kątach izby, w której odbywała sie wigilijna wieczerza. Pilnowano też, aby do wigilii zasiadać według starszeństwa, by w tej kolejności odchodzić ze świata. Zwierzętom podawano opłatek i resztki wigilijnego jedzenia. W zależności od regionu i stanu majątkowego liczba wigilijnych dań zmieniała się. Liczby dań 7, 9, 12 miały swoją symbolikę - siedem dni tygodnia, dziewięć chórów anielskich, dwunastu apostołów. Powszechnym obyczajem było kładzenie siana pod obrus, którym nakrywano stół wigilijny. Do wieczerzy wigilijnej zasiada się z chwilą ukazania się pierwszej gwiazdy na niebie, którą zawsze pilnie wypatrują dzieci. Wieczerza wigilijna rozpoczyna się od pacierza, czytania Ewangelii, dzielenia opłatkiem i składania sobie życzeń. Dzielenie się opłatkiem rozpoczyna osoba najstarsza i najgodniejsza przy stole, łamiąc się po kolei ze wszystkimi według starszeństwa i godności, później dzielą się pozostałe osoby. Po tym zasiada się do wieczerzy. Wigilię należy kończyć śpiewem kolęd.
Dzielenie się opłatkiem.
Najważniejszym i najbardziej wzruszającym momentem Wigilii jest dzielenie się poświęconym opłatkiem. Początkowo opłatek używany był wyłącznie do Mszy św. i do konsekracji komunikantów dla wiernych. Od XVIII wieku opłatek stał się sacrum, symbolem jedności chrześcijańskiej i pojednania, przełamanie się nim ma kruszyć zło.
Dzielenie się opłatkiem rozpoczyna osoba najstarsza i najgodniejsza przy stole, łamiąc się po kolei ze wszystkimi według starszeństwa i godności, później dzielą się pozostałe osoby.
Wolne miejsce. Według tradycji przy wigilijnym stole zostawia się zawsze wolne miejsce i puste nakrycie. W dawnych czasach wierzono, że miejsce to zajmować będą dusze bliskich, którzy już odeszli z tego świata, a w tę jedną noc wolno im przyjść w odwiedziny. Dziś wolne miejsce i nakrycie czeka na zbłąkanego, samotnego człowieka, bo w ten wyjątkowy wieczór, nikt nie może być smutny i opuszczony.
Kolęda.
Nierozłącznym elementem Świąt Bożego Narodzenia jest kolęda.
Pierwsze kolędy pojawiły się w Polsce prawdopodobnie już w XIII wieku, kiedy to przybyli do nas ojcowie franciszkanie. Wzorem założyciela swego Zakonu, św. Franciszka z Asyżu, który pierwszy urządził żłóbek wyobrażający Boże Narodzenie, propagował kult Dzieciątka Jezus. Franciszkanie zaczęli urządzać po kościołach szopki, oni też pierwsi organizowali jasełka - ruchome przedstawienia scen Bożego Narodzenia, przy których śpiewano kolędy. Najpiękniejszą kolęda świata jest „Cicha Noc", śpiewana w około 300 językach, w najodleglejszych zakątkach świata. W dorobku kulturalnym i folklorystycznym Polska jest jednym z krajów, które mają najwięcej kolęd. Nasza tradycja zna ich blisko 500.
Kolędnicy
Z biegiem czasu kolędą zwano nie tylko pieśń na Boże Narodzenie, ale także zwyczaj chodzenia kolędników po domach z życzeniami świąteczno - noworocznymi, czy odwiedzanie przez kapłana parafian w ich domach.
Kolęda-odwiedziny duszpasterskie
Ksiądz proboszcz lub wikary nawiedza „po kolędzie" domy parafian. Dziś kapłanowi przychodzącemu z kolędą, towarzyszy organista lub kościelny i ministranci z dzwonkiem. Kapłan modli się w intencji rodziny, błogosławi domownikom, interesuję się sprawami rodziny, katechizacją dzieci.
Jasełka.
Nazwa - jasełka pochodzi od słowa „jasła", czyli żłób bydlęcy w stajni.
Pierwsze jasełka urządził w 1223 roku św. Franciszek z Asyżu w skalnej grocie w Greccio. Ojcowie i bracia z Zakonu zwyczaj ten ponieśli na cały świat, w tym także do Polski. Dzisiaj przedstawiane jasełka rozpoczynają się sceną zbudzenia pasterzy przez aniołów, jest też w nich scena na dworze króla Heroda, jest niesforny diabeł namawiający go do zabicia dzieci w Betlejem, jest śmierć, która kosą ścina mu głowę. Jest Święta Rodzina przy żłóbku małego Jezusa, są pasterze i Trzej Królowie przychodzący z darami.
W historii Polski były okresy, gdy zabraniano wystawiania jasełek, tak było w zaborze pruskim i rosyjskim, w czasie niewoli narodowej, tak było w okresie ostatniej wojny, tak było i w czasach stalinizmu.
Wieniec adwentowy.
Jednym z najbardziej wymownych zwyczajów adwentowych jest wieniec adwentowy, który pochodzi z Niemiec. W Polsce zwyczaj ten pojawił się po pierwszej wojnie światowej. Obecnie mamy przeważnie wieńce adwentowe w kościele. Na wieńcu są umieszczone cztery świece symbolizujące cztery niedziele adwentowe. Świece zapala się pojedynczo, w kolejne niedziele Adwentu. Zapalanie świec oznacza czuwanie i gotowość na przyjście Chrystusa. Ksiądz asystent zachęcał aby zwyczaj ten przenieść też do swoich domów i zawieszać wieniec, w okresie adwentu, na drzwiach swojego mieszkania.
Choinka.
W Polsce ten zwyczaj długo nie był znany, aczkolwiek w czasie świąt Bożego Narodzenia, wnętrza domów przyozdabiano zielonymi gałązkami i innymi elementami roślinnymi, splatanymi w wieńce i girlandy. Później u sufitu zawieszano wierzchołek sosny, jodły lub świerka. Drzewko to miało chronić dom i jego mieszkańców od złych mocy.
Choinka w obecnej formie przyjęła sie w Polsce dopiero w XVIII wieku, zwyczaj ten przeniósł sie z Niemiec. Choinkę wnoszono do domu i zdobiono w dniu imienin Adama i Ewy. Ubierano je orzechami, cukierkami, jabłuszkami, mnóstwem ozdób i woskowych świeczek. Symboliczne i skromne drobiazgi, wykonywane ze słomy, barwionych opłatków, kolorowych bibułek, złoconych i srebrzonych orzechów, wydmuszek po jajkach, suchych owoców owijanych w sreberka. Ich producentami najczęściej były dzieci. Choinki ubierano także w piernikowe figurki ludzi i zwierząt, lukrowane kolorowo, posypane makiem.
Gwiazda wieńcząca czubek, przypominała o Gwieździe Betlejemskiej, świeczki - które wprowadził Martin Luter, symbolizowały światło Chrystusa, łańcuchy zaś były odpowiednikiem węża i niewoli grzechu. Tak ustrojona choinka stała w domu do Trzech Króli. Obecnie choinki stoją w domach do 2 lutego (Święto Matki Boski Gromnicznej).
Jemioła, powieszona nad drzwiami, zapewnia pokój, miłość i szczęście domowi.
Prezenty. Wigilijny zwyczaj obdarowywania sie prezentami został nazwany Gwiazdką, gdyż prezenty wręczano, gdy na niebie zauważono pierwszą gwiazdę.
Święty Mikołaj
Był człowiekiem o wielkim sercu, niosącym pomoc biednym i potrzebującym, dla których wyzbył się całego swego majątku. Pomoc niósł w sposób bardzo dyskretny, często anonimowo, a szczególnie ciepłe uczucia miał dla dzieci, które chętnie obdarzał upominkami. Miłosierdziem otaczał chorych i upośledzonych, a nawet skazańców i więźniów, wstawiając się za nimi u władz. Niegdyś był patronem żeglarzy i wędrownych kupców. Za opiekuna obrali go również uczeni, pasterze, bankierzy i więźniowie. Jeszcze nie tak dawno do polskich dzieci Mikołaj przychodził 6 grudnia, w asyście anioła i diabła. Anioł rozdawał grzecznym maluchom słodycze, a niegrzecznym diabeł wręczał rózgi.
Dziś postać Świętego Mikołaja nagina się do potrzeb rynku, mieszając chrześcijańską tradycję ze świecką, a i czas podarków rozłożył się na inne dni.
W dyskusji zebrani dzieli się swoimi doświadczeniami związanym z tradycjami Bożego Narodzenia. Zwracali uwagę, aby wszystkie te tradycje kultywować i przekazywać młodemu pokoleniu, nie dać im zginąć. Bo już coraz mniej wysyłamy kartek pocztowych ze świątecznym życzeniami, treści tych kartek również odbiegają od tematu Bożego Narodzenia, coraz mniej w domach śpiewa się kolęd, natomiast w radio, kolędy można usłyszeć już w listopadzie.
Na zakończenie spotkania mówiliśmy o:
- powstającym w naszej parafii KSM;
- peregrynacji Obrazu Jezusa Miłosiernego w sierpniu 2012 r., comiesięcznej nowennie do Bożego Miłosierdzia, rekolekcjach i modlitwie w rodzinach;
- spotkaniu opłatkowym grup parafialnych 6.01.2012 r.. Ksiądz proboszcz dysponuje śpiewnikami kolęd, które udostępni na spotkania opłatkowe;
- W naszej parafii będą organizowane Msze św. zbiorowe, z odnowieniem przyrzeczeń, dla jubilatów związków małżeńskich, którzy będą obchodzić np. srebrne i złote rocznice pożycia małżeńskiego;
- Podczas pasterki odprawianej w Wigilię w naszym kościele będziemy się duchowo łączyć z osobami z naszych rodzin, którzy przebywają poza domem rodzinnym i za granicą kraju;
- 6.01.2012 r. o godz. 9.00 odbędzie się zebranie kolędników misyjnych, którzy w niedzielę
8 stycznia po Mszy o godz. 10.30 wyruszą z kolędą misyjną po przysiółkach parafii. Pomagać im będą członkowie Akcji: po Kopcach II - Jadwiga Duda, po centrum wioski- Wojciech Dańda, po Bugaju - Marek Janowski, w Podjanowicach - Kazimierz Windak, na Kopcach I - Anna Żołnierczyk, w Koźmicach Małych - Małgorzata Stanek.
- Kolędnicy parafialni z kolędą po parafii wyruszą po świętach i prawdopodobnie będą kolędować we wtorki, środy, czwartki i piątki.
W trzeci piątek - 20.01.2012 r. będziemy mówić na temat: „Postawy liturgiczne".
Obsada Mszy - 20.01. 2012 r.
Komentarz do Mszy - Anna Żołnierczyk;
Czytanie lekcji - Krzysztof Dańda ;
Modlitwa wiernych - Duda Jadwiga;
Koronka do bożego Miłosierdzia - Kazimierz Windak.