Koźmice Wielkie, największe sołectwo wielickiej gminy, mają rozproszony charakter zabudowy.

Głównym traktem komunikacyjnym przebiegającym przez wieś jest droga prowadząca z północy - z Wieliczki, przez Sierczę na południe w kierunku Myślenic i dalej do Zakopanego.

Od drogi głównej odchodzą liczne drogi boczne, prowadzące do przysiółków i mniejszych grup zabudowy.

Koźmice Wielkie graniczą:
-       od południa: z Raciborskiem, Gorzkowem, i Byszycami,
-       od wschodu: z Koźmicami Małymi i Pawlikowicami,
-       od północy: z Rożnową, Sierczą i Sygneczowem,
-       od zachodu: z Janowicami, Rzeszotarami i Sieprawiem.

Na terenie wsi zlokalizowane są następujące przysiółki:

Wieś, Wysoka Góra, Chrapce. Bugaj, Mogiłki, Zalesie, Spławy, Pod Pasieki, Równica, Stocznik, Poręby, Dąbrowy, Granice, Kopce I, Kopce II, Kamieniec, Męczennik, Zawildze, Podjanowice, Polów,

Jako centrum wsi uważa się dzisiaj przysiółek Wieś, dawna nazwa „Nawsie”. Leży on na południowym i południowo-wschodnim zboczu „Wysokiej Góry”, położonej w widłach rzeki Wilgi i potoku Koźmiczanka, zwanego dawniej „Małą Wileńką”. Ponieważ ziemia na wzgórzu była kamienista i nie nadawała się do uprawy, w przeszłości zlokalizowane były tu dwory i zabudowania folwarczne. W obrębie tego przysiółka jeszcze do 80. lat XX wieku można było tu podziwiać główne historyczne skupisko zabudowy wiejskiej. Znajdowały się tu najstarsze we wsi chałupy i stodoły. W latach 90. zabytkowe zagrody rozebrano, a na ich miejscu wybudowano nowe domy.

Zespół przysiółków położonych w południowo - zachodniej stronie wsi, w dolinie Koźmiczanki, oraz na wzgórzach po bokach tej doliny nosi nazwę Bugaj, który w przeszłości był odrębną gminą wiejską, mającą pełną autonomię. Południowy skraj tego terenu nosił nazwę Zabugaj.

Na granicy Bugaja i Wsi znajduje się staw młyński, pochodzący prawdopodobnie z 1397 roku, zwany wówczas „Pospólnik”, z zespołem Młyna Rzepy. Prawdopodobnie nazwa Bugaj, charakterystyczna dla małych miejscowości zlokalizowanych nad wodą, pochodzi od jego położenia nad stawem.

W południowo - zachodniej części wsi, w pobliżu granicy z Byszycami, znajduje się kompleks leśny zwany Zalesie.

Tereny położone w dolinie przy ujściu Koźmiczanki do Wilgi noszą nazwę Zawildze. Znajduje się tu, dziś już mocno zdewastowany, jaz, który jeszcze w latach 60. ubiegłego wieku stanowił świetne miejsce, z czystą wodą do kąpieli. Duża czystość wody w tym czasie powodowała, że Wilga była wielkim siedliskiem ryb i raków. W obrębie tego rejonu na posesji Pirowskich, znajduje się zarośnięty staw młyński oraz pozostałości po dawnym młynie. Na granicy Koźmic i Sierczy nad Wilgą, przy posesji Grochalów znajdował „szlaban”. Droga biegnąca przez Komice była nienajlepszej jakości, dlatego, od użytkowników tej drogi pobierano haracz, tzw. „myto”. A otrzymane środki służyły do naprawy drogi.

Północno-wschodnia część wsi położona na południowym zboczu, po prawej stronie Wilgi nosiła w przeszłości nazwę Gaiska, (dziś Kopce II). Występował tu duży kompleks leśny, który przed 1847 rokiem został wycięty, a na jego miejscu powstały pola i pastwiska. Pozostałością lasu zachowaną do dziś są niewielkie zagajniki. Na terenie tym, w nieokreślonym bliżej czasie powstał cmentarz choleryczny, na pamiątkę, którego postawiono tam krzyż. W latach 70-tych XX wieku zaadaptowano tu jedną z dróg polnych jako drogę lokalną, łączącą dolinę Wilgi z szosą Wieliczka - Dziekanowice. Przy drodze rozwinął się przysiółek Kopce, którego nazwa związana jest z podłużnymi kopcami pochodzącymi z wczesnego średniowiecza, zlikwidowanymi podczas przebudowy drogi.

Na północno-zachodnich terenach, na granicy wsi Janowice, leży kolejny przysiółek Podjanowice, uwagę zwracają tu szerokie pola uprawne tzw. „role”.

Wieś dzięki urozmaiconej rzeźbie terenu i znacznej różnicy wzniesień ma duże walory widokowe.

Z Wysokiej Góry, najwyższego wzniesienia Koźmic położonej 353 m. n.p.m.

w kierunku południowym roztacza się rozległa panorama widokowa na: wioskę, malownicze kręte doliny potoków, Pogórze, Beskidy, a przy dobrej widoczności nawet Tatry, zaś kierunku północnym: na Janowice, Sierczę, Sygneczów i Kraków.

Nazwy pozostałych przysiółków: Chrapce, Równica, Stocznik, Poręby, Granice, Kamieniec, Polów, są dzisiaj mniej używane.