Miejsca kultu religijnego.
 
    Kapliczki, figury i krzyże przydrożne to charakterystyczny element polskiego krajobrazu. Stawiane od stuleci są świadectwem chrześcijańskiego rodowodu polskiej ziemi, pamiątkami historycznymi i patriotycznymi. Wiele z nich to cenne zabytki małej architektury .

Powstawały dzięki fundacjom indywidualnych osób lub rodzin, z inicjatywy mieszkańców miast i wsi, różnych grup zawodowych - często jako votum dziękczynne za otrzymane dary lub powrót do zdrowia; przebłagalne; ochraniające przed wszelkimi nieszczęściami; na pamiątkę ważnych wydarzeń  historycznych... Stawiano je często na skrzyżowaniach dróg. Na niektórych widnieją słowa modlitwy, daty powstania, nazwiska fundatorów, prośby, podziękowania. Skłaniają do zadumy, refleksji  o ludzkim przemijaniu, o niewzruszoności przyrody i krajobrazu, którego stały się cząstką.

Kapliczki i figury świętych znajdujące się na terenie parafii p.w. Trójcy świętej w Koźmicach Wielkich, poświęcone są wybranemu świętemu lub grupie świętych, Panu Jezusowi i Matce Boskiej. Są drewniane i murowane, kapliczki domowe w kształcie małego domku z wieżyczką, figury kamienne osadzone na szerokim fundamencie, wielokondygnacyjne kapliczki słupkowe z licznymi płaskorzeźbami, są też małe zawieszone na drzewach i słupach.

Te obiekty sakralne, modlitewne dzieła sztuki, były i są nadal wyrazem potrzeb duchowych ludzi wierzących. Wiele z nich otaczanych jest do dnia dzisiejszego nabożną czcią. W maju, miesiącu maryjnym, pod kapliczkami i figurkami Matki Boskiej i dziś zbierają się ludzie, by odprawić nabożeństwo majowe. Kapliczki, z okazji uroczystości kościelnych, świąt, rocznic przyozdabiane są kwiatami, odnawiane. Ale są i zapomniane chylące się pod ciężarem wieku. Obiekty te szybko niszczeją, dlatego już dziś zachodzi pilna potrzeba ich remontu.

Należy zainteresować się tymi cennymi zabytkami sztuki ludowej, bo w nich kryją się ludzkie pragnienia, nadzieje, gorące modlitwy, podziękowania za otrzymane łaski. Zachowajmy je dla przyszłych pokoleń, niech nadal zdobią krajobraz polskiej ziemi.

 
Niektóre z wybranych kapliczek i krzyży znajdujące się na terenie KoźmicWielkich:

 
Kaplica cmentarna.

W 1991 roku, obok kościoła, na terenie zakupionym przez Stanisławę i Tadeusza Kapustów, powstał cmentarz parafialny, poświęcony we wrześniu tego samego roku przez księdza dziekana Andrzeja Turakiewicza ze Strumian. W całości jest ogrodzony, poszczególne kwatery przedzielają alejki. Pośrodku znajduje się krzyż i kaplica cmentarna, którą w 1993 roku poświęcił dziekan wielicki O. Ludwik Kurowski.

Na granicy Koźmic i Sierczy stoi, pochodząca z I połowy XIX wieku, kaplica domkowa, przebudowana pod koniec XIX wieku, do dziś jest symbolem wiary miejscowej ludności. Wewnątrz znajduje się drewniany ołtarz, a w nim obraz Matki Boskiej Częstochowskiej, zakupiony w latach 50. do mającego powstać kościoła, do którego budowy jednak nie doszło. W jubileuszowym 2000 roku w kaplicy wykonano kapitalny remont: wymieniono dach, wytynkowano i wymalowano ściany, położono nową posadzkę oraz odnowiono zniszczony przez lata ołtarz.

W bliskim sąsiedztwie rzeki Wilgi, przy skrzyżowaniu drogi Wieliczka - Myślenice z drogą do Janowic stoi figura św. Jana Nepomucena z 1827 roku, której fundatorem był Jan Holewa.

Figura w całości wykonana jest z kamienia. Jej położenie w dolinie rzeki Wilgi jest nieprzypadkowe. święty Jan Nepomucen, jako patron powodzian, miał chronić okoliczną ludność przed powodziami. W 2000 roku figura została całkowicie odrestaurowana.

W centrum wsi, naprzeciw przystanku autobusowego, na posesji Rozwadowskich, znajduje się ogrodzony krzyż z wizerunkiem Pana Jezusa. Rosła tu kiedyś lipa, która ze względu na swój sędziwy wiek została ścięta, a na jej miejscu strażacy z Ochotniczej Straży Pożarnej w Koźmicach Wielkich postawili krzyż.

Dwieście metrów dalej, w kierunku Gorzkowa, na działce Gabrysiów, ustawiono krzyż z wizerunkiem Jezusa.

Jadąc dalej, w kierunku Myślenic, na granicy parafii Koźmic i Gorzkowa, na Spławach, naprzeciwko stacji paliw, w cieniu lip stoi figura Matki Bożej, ufundowana w 1889 roku przez Bartłomieja Rzepę. Figura ta wykonana jest z kamienia, a osłania ją blaszany dach.

Poniżej centrum wsi, przy drodze na Bugaj, w pobliżu młyna Rzepy, na posesji Pirowskich, na kamiennym cokole umieszczono figurę Matki Bożej z Dzieciątkiem Jezus na ręku. W drugiej ręce Matka Boża trzyma berło królewskie. Figura ta została ufundowana w 1908 roku przez Marcina, Walentego i Mariana Rzepów. Poniżej figury, w kamieniu wykute są płaskorzeźby św. Marcina, z prawej strony wizerunek św. Walentego, patronów fundatorów, z lewej figura św. Anny.

Na Bugaju, w pobliżu sklepu p. Teresy żak, znajduje się kapliczka z wizerunkiem Chrystusa, poniżej widnieje napis „RP 1865 fundował śp. Józef Gumuła, w RP 1888 odnowiła gmina Bugaj". W niszy tej figury umieszczono figurę Matki Bożej. Kapliczka prawdopodobnie stoi na cmentarzu epidemicznym z XIX wieku.

Kolejna figura stojąca na Bugaju - Mogiłkach, to kaplica w posesji p. Wilka.

Na jej kamiennym cokole znajduje się metalowy krzyż, a poniżej, w niszy za szkłem, figurka Matki Bożej Niepokalanie Poczętej. To Wyryty w kamieniu napis informuje: „Fundator Klemenc Wilk RP 1907", poniżej czytamy: „ Nie tu mi się patrzyło stać tylko na ojczyźnie, ale socjaliści zepnęli mnie". Po prawej stronie cokołu znajduje się kamienna rzeźba św. Klemensa - patrona fundatora, po lewej stronie rzeźba św. Kunegundy - patronki górników i Wieliczki. Fundator Wilk był górnikiem w wielickiej kopalni.

Na Mogiłkach, przy Strugu, na kamiennym cokole stoi figura Serca Pana Jezusa, którą osłania metalowy daszek. Poniżej, w kamieniu, wyryto płaskorzeźby św. Antoniego, z prawej strony św. Agnieszki, z lewej zaś świętego Wojciecha. W niszy umieszczona jest figurka Matki Bożej. Jej fundatorami byli Antoni i Agnieszka Surówkowie.

Również na Mogiłkach, przy Sosinie, Rzepa Bartłomiej w 1889 roku ufundował figurę Matki Bożej z koroną na głowie i księżycem pod stopami. W 1961 roku figurę odnowiono.

W 1882 roku na Kopcach wzniesiono figurę Jezusa Nazarejskiego.

Na pograniczu Pawlikowic i przysiółka Kopce znajduje się figura Pana Jezusa ufundowana przez Walentego i Magdalenę Kusinów w 1882 roku.

Przed wejściem do kościoła w Koźmicach, po lewej stronie, widzimy drewniany krzyż, który poświęcony został wraz z placem pod budowę Kościoła 28 maja 1983 roku przez ks. kardynała Franciszka Macharskiego.

Z prawej strony wejścia, na frontonie kościoła, ma miejsce krzyż misyjny, wykonany przez Władysława Janowskiego. 13. lutego 2000 roku poświęcił go ks. Marian Kozina - misjonarz, głoszący pierwsze Misje w Koźmicach, przed Nawiedzeniem Matki Boskiej Częstochowskiej.

Na placu pomiędzy dzwonnicą a kościołem, z prawej strony, na betonowym cokole umieszczona jest figura Matki Bożej, ufundowana przez parafiankę Krystynę Gabryś.

Na terenie wsi znajduje się wiele innych kapliczek i krzyży umieszczonych na domach, drzewach i słupach.

Te obiekty sakralne, modlitewne dzieła sztuki, były i są nadal wyrazem potrzeb duchowych ludzi wierzących. Wiele z nich otaczanych jest do dnia dzisiejszego nabożną czcią. W maju, miesiącu maryjnym, pod kapliczkami i figurkami Matki Boskiej i dziś zbierają się ludzie, by odprawić nabożeństwo majowe. Kapliczki, z okazji uroczystości kościelnych, świąt, rocznic przyozdabiane są kwiatami, odnawiane. Ale są i zapomniane chylące się pod ciężarem wieku. Należy zainteresować się tymi cennymi zabytkami sztuki ludowej, bo w nich kryją się ludzkie pragnienia, nadzieje, gorące modlitwy, podziękowania za otrzymane łaski. Zachowajmy je dla przyszłych pokoleń, niech nadal zdobią krajobraz naszej koźmickiej ziemi.